In gesprek over mentale gezondheid op World Mental Health Day 2023

Wat is World Mental Health Day?

World Mental Health Day is een dag waarop wereldwijd aandacht wordt gevraagd voor het thema mentale gezondheid. In Nederland noemen we deze dag ook wel de Internationale Dag van de Mentale Gezondheid. Het is een initiatief van de World Federation for Mental Health en werd voor het eerst gehouden in 1992. World Mental Health Day wordt elk jaar in oktober gehouden. Dit jaar valt ‘ie op dinsdag 10 oktober 2023 en is het thema ‘Mental health is a universal human right’. 

Het belang van mentale gezondheid op de werkvloer

Werk speelt een grote rol in de mentale gezondheid van mensen. Als je autonomie krijgt, je gesteund voelt en je kunt ontwikkelen, dan heeft werk een positieve invloed op je mentale gesteldheid. Maar werk kan ook een negatieve invloed hebben, bijvoorbeeld door een te hoge werkdruk, een ongezonde werk-privébalans of conflicten met collega’s. 

Uit eigen onderzoek blijkt dat slechts 56% van de medewerkers in Nederland aangeeft dat werk een positieve invloed heeft op hun mentale gezondheid. Dit kan zo hoog oplopen dat je overspannen raakt en in het ergste geval een burn-out krijgt. Verzuim vanwege werkstress kost een werkgever gemiddeld €11.000 aan loonkosten per medewerker (bron). En uit een recent onderzoek van CNV blijkt dat maar liefst 1 op de 5 werkenden tegen een burn-out aanzit.

Zoals zo vaak geldt dus ook hier: voorkomen is beter dan genezen. De Internationale Dag van de Mentale Gezondheid is een goed moment om het gesprek te openen over dit thema. Maar hoe pak je dat aan?

Zo open je het gesprek over mentale gezondheid 

In veel organisaties wordt er helemaal niet gepraat over mentale gezondheid. ‘Gewoon het gesprek aangaan’ klinkt dus makkelijker gezegd dan gedaan. Maar het thema bespreekbaar maken is essentieel om het taboe te doorbreken. Door als werkgever erover te praten, laat je zien dat het oké is om open te zijn over mentale problemen. Medewerkers met mentale klachten durven dan eerder aan de bel te trekken, vinden steun bij elkaar en kunnen meer zichzelf zijn. 

Het voeren van een gesprek over mentale gezondheid is niet niks en voor veel mensen spannend. Daarom hebben we hieronder 5 aandachtspunten op een rij gezet. 

1. Veilige omgeving

Praten over gevoelige onderwerpen vraagt om een veilige omgeving. Dit is écht een randvoorwaarde voor een goed gesprek, want alleen dan durven medewerkers open en eerlijk te zijn. Maar hoe creëer je die veiligheid? Onze collega Marieke (consultant) geeft 7 handvatten voor een veilige gespreksomgeving. 

2. Stoplicht-energie

Begin het gesprek met de vraag: hoe voel je je vandaag? Zo krijg je een indruk van hoe iedereen erbij zit. Antwoord geven in de vorm van een cijfer kan, maar de ene acht is de andere niet. Probeer daarom de stoplichtmethode: groen betekent dat het goed gaat, oranje betekent dat het niet helemaal goed gaat en dat iemand hulp nodig heeft en rood betekent nood aan de man. 

3. Luisteren, dan pas praten

De meeste mensen zijn beter in praten dan in luisteren, terwijl juist dat laatste essentieel is in een goed gesprek. Door te luisteren voelen mensen zich gehoord. Heb je het idee dat er meer achter een antwoord schuilt? Twijfel je of het écht oké gaat? Doe dan geen aannames, maar vraag door in een poging om de ander écht te begrijpen.

4. Leiders als voorbeeld

Het doen en laten van leiders bepaalt voor een groot deel hoe medewerkers zich gedragen. Leiders hebben een voorbeeldrol. Als leiders zich altijd groot houden, dan is de kans klein dat medewerkers zich kwetsbaar durven op te stellen. 

Andersom geldt hetzelfde: leiders die open durven zijn, inspireren medewerkers om ook open te zijn. Wil je het taboe op mentale gezondheid doorbreken, dan moet je dus als leider de eerste stap zetten door het goede voorbeeld te geven. Als leider is het dus belangrijk om in het gesprek ook te vertellen hoe het met jou gaat, en eerlijk zijn als het wat minder goed gaat. 

5. Reflecteer op je eigen voorkeursgedrag 

Vind jij het makkelijk om open te zijn over je mentale gezondheid? Dan verwacht je dat wellicht ook van je gesprekspartner. Maar dat is een valkuil. De ander vindt het misschien veel lastiger om deze informatie te delen. Reflecteer eens op je eigen voorkeursgedrag: vind je het makkelijk of juist moeilijk om te praten over gevoelige onderwerpen? Geef je jezelf makkelijk bloot of houd je dingen liever voor jezelf? 

Door je hiervan bewust te zijn, kun je beter rekening houden met anderen. Bedenk ook dat sommige collega’s het misschien fijner vinden om in kleine groepjes of een-op-een in gesprek te gaan, in plaats van in een grote groep. Durf iemand dus ook apart aan te spreken, als je de indruk krijgt dat iemand dat prettiger vindt. 

Nicole en Sandra van Kindergarden over mentale gezondheid op de werkvloer

In de videoserie Great Conversations koppelen we CEO aan talent om te praten over belangrijke thema's op de werkvloer, zoals mentale gezondheid. In deze aflevering: Nicole en Sandra van Kindergarden over werkdruk, jezelf zijn op de werkvloer en een gezonde balans tussen werk en privé.