Meer nagellak, minder mantelpak

Hoewel Mad Men natuurlijk fictief is (jammer, want met Don Draper of Joan Holloway wil ik best een croissantje eten), is het een mooie weergave van de zakenwereld zoals we die vroeger gekend hebben. Een wereld met gedrags- en kledingregels die nauw moesten worden nagevolgd om een succesvolle carrière te kunnen opbouwen. Een wereld waarin buiten de norm vallen eigenlijk taboe was en waarin je voorkomen een grote rol speelt.

Mannen kleden zich als mannen en werden verliefd op vrouwen, en vrouwen kleden zich als vrouwen en worden verliefd op mannen. En hoewel de Mad Men wereld niet echt was, zien we deze normen in zekere mate ook nog terug in het bedrijfsleven vandaag. We hebben nog steeds te maken met een gedragsnorm die op man/vrouw onderscheid gebaseerd is en er zijn ongeschreven regels in hoe we ons kleden. Vaak is het zelfs zo dat hoe hoger je in de organisatie kijkt, je in toenemende mate heteronormativiteit binnen de groep ziet.

We houden vast aan dit oude beeld van de werkomgeving. Maar wat zijn dan de voordelen van meer authentieke zelfexpressie op werk?

Heteronormatief?

Laten we eerst een stap terugnemen en de term heteronormativiteit uitpluizen. Heteronormatief verwijst naar de aanname dat heteroseksualiteit de standaard en natuurlijke toestand van de mens is. Volgens deze norm geloven we ook dat er maar twee geslachten zijn die elk een eigen sociale rol en uiterlijk hebben. Het heeft betrekking op zowel de seksuele voorkeur (mannen vallen op vrouwen en vrouwen vallen op mannen) als op het uiterlijk (mannen kleden zich als mannen en vrouwen kleden zich als vrouwen).

In het grootste deel van het bedrijfsleven zien we dat heteronormativiteit nog de boventoon voert, bijvoorbeeld dat het vaak als ongewoon wordt beschouwd als een man nagellak op heeft op werk, iemand zijn/haar/hun haar in een opvallende kleur verft of een vrouw haar haren heel kort knipt en maatpakken draagt. Dit kan een onveilige omgeving creëeren voor personen die zich graag op hun eigen, authentieke manier uitdrukken.

Heteronormativiteit resulteert in het onbewust (en soms bewust) discrimineren en demotiveren van personen die zich buiten deze norm scharen. De werkvloer is in veel gevallen lastiger te navigeren als je uit de kast bent gekomen of bijvoorbeeld een transgender persoon bent. Voor deze laatste groep geldt de grootste discriminatie: ze hebben vaak minder werk of een lager inkomen dan de rest (LHBT Monitor 2018 van Sociaal Cultureel Planbureau).

De toekomst van werk is For All

Gewoon een goede werkgever zijn is niet goed genoeg meer, want de toekomst van werk is For All. Download de whitepaper en maak kennis met onze filosofie

Download de whitepaper

Express yourself

Onze motivaties om mensen vaak binnen deze norm proberen te proppen op de werkvloer komen vaak voort uit onze eigen oude overtuigingen dat dit 'nu eenmaal is hoe het hoort' en we geloven dat deze gedragsregels de basis voor professionaliteit zijn. Maar door mensen binnen een opgelegd hokje te blijven plaatsen, lopen we ongemerkt de kans mis om ons bedrijf naar het hoogste niveau te tillen.

Een werkvloer waar iedereen zichzelf mag zijn heeft namelijk een hoop meer voordelen dan aan bepaalde ongeschreven regels te blijven vasthouden. Voor wie me nog niet gelooft, heb ik een paar bewezen voordelen op een rijtje gezet:

1. Meer zelfexpressie betekent minder verloop van personeel

Een welkome werkvloer betekent een warme thuisbasis voor mensen om zichzelf te ontwikkelen en ook minder verloop van personeel. Wanneer mensen zich niet thuisvoelen, is er grote kans dat snel wordt gekozen voor een andere werkplek die wél de kans geeft volledig jezelf te uiten.

Vrouwen die openlijk LGBTQ+ zijn, zullen bijvoorbeeld de helft minder waarschijnlijk overwegen van baan te veranderen in het komende jaar vergeleken met hun collega's die het idee hebben in de kast te moeten blijven op werk (8% versus 16%) (McKinsey). Een vrije omgeving voor iedereen betekent loyaliteit van zowel werknemer als werkgever en biedt bovendien meer kans om een langdurige relatie met elkaar op te bouwen.

2. Heteronormativiteit elimineren betekent een breder palet aan talent binnenhalen

De nieuwe generatie werknemers, Gen Z, groeit meer dan eerdere generaties op met social media en exposure tot verschillende soorten rolmodellen wereldwijd. Het is dan ook geen verrassing dat diversiteit, over meerdere dimensies, een vereiste is voor de volgende generatie leiders. Diversiteit is niet alleen in culturele achtergrond en gender belangrijk, maar ook identiteit en persoonlijke oriëntatie (Deloitte). Bedrijven die goed in kunnen spelen op zelfexpressie als vereiste voor Gen Z, heeft een grotere kans om het beste talent binnen te slepen.

3. Loslaten van heteronormativiteit leidt tot een productievere werkvloer

Het is geen verrassing dat een benauwende situatie productiviteit verlamt. Wanneer personen de ruimte krijgen om zichzelf volledig te uiten, hebben ze ook de kans om te floreren. Dit geldt niet alleen voor collega's die veel moeite hebben om authentieke zelfexpressie te kunnen doen - het volledige bedrijf heeft er profijt van als er minder discriminatie en microagressie tegen mensen buiten de hetero norm plaatsvindt.

In de Fortune 500 bedrijven, waar LGBTQ+ discriminatie verboden is, rapporteren 96% daarvan dat de workplace policies tot meer productiviteit en een toename van algehele moraal leiden (Brandon Gaille). Daarnaast leidt een 'casual werkomgeving' tot het idee dat meerdere ideeën welkom zijn, en dus creativiteit de vrije loop heeft (ISCG). Heteronormativiteit loslaten leidt dus voor een betere werkomgeving in het hele bedrijf, in plaats van alleen voor een selecte groep.

We're coming out

Als je als bedrijf vandaag de dag succesvol wilt worden en blijven, is de meest logische stap de teugels te laten vieren op de oude assumptie dat de hetero norm de boventoon hoort te voeren. Wanneer we iedereen de ruimte geven zich te kleden, uiten en vooral te houden van wie ze willen, zorgen we naast blijere collega's ook voor betere resultaten.

Kleine stappen kunnen al een groot verschil maken voor de werkcultuur en de mate waarin mensen zich gezien en gehoord voelen. Probeer bijvoorbeeld een sessie over diversiteit en inclusie te organiseren of organiseer een teambuilding middag waarin mensen middels opdrachten iets meer over hun interesses en persoonlijke leven kunnen vertellen. Aan het management de taak om zonder oordeel talenten te laten floreren en niet vanuit hun eigen perspectief buitenspel te zetten om hun uiterlijkheden of seksuele voorkeuren.

Hoewel ik in dit artikel alleen focus op zelfexpressie en heteronormativiteit, is zelfexpressie een intersectioneel onderwerp. Zo hebben we de ruimte om je culturele achtergrond uit te dragen niet in het gesprek meegenomen. Echter, we hebben hierbij het deurtje opengezet naar een welkomere werkomgeving.

Laatste conclusie: hadden we Don Draper graag met nagellak op kantoor gezien en Joan Holloway in een maatpak? Jazeker. En daar willen we any day een croissantje mee eten.

Dit artikel is geschreven door Danielle Jiskoot, de founder van The Drag Agency en co-founder van TDA Management. Ze studeerde politicologie en begon in 2019 The Drag Agency toen ze erachter kwam dat er geen agentschap was voor drag talent in Nederland. Danielle is ondernemer, spreker over diversiteit en inclusie op het gebied van queer talent en dagvoorzitter.