Effectief leiderschap volgens Stephen Covey

De 7 eigenschappen van effectief leiderschap

De bestseller van Covey is in eerste instantie bedoeld als een zelfhulpboek: de originele titel verwijst naar mensen, en niet naar leiders. Toch wordt het werk vooral aangehaald als we het over leiderschap hebben. De belangrijkste boodschap van het boek is dat succesvolle leiders beschikken over zeven eigenschappen en dat iedereen die kan ontwikkelen. 

De 7 eigenschappen van effectief leiderschap zijn:

• Wees proactief

• Begin met het einde voor ogen

• Belangrijke zaken eerst

• Denk win-win

• Eerst begrijpen, dan begrepen worden

• Synergie

• Inspanning en ontspanning

De eerste drie eigenschappen zijn bedoeld om onafhankelijk te worden. Volgens Covey betekent dit vrij zijn van externe invloeden en steun van anderen. Onafhankelijkheid draait om ‘ik’ en eigenaarschap nemen. De volgende drie eigenschappen zijn bedoeld om onderlinge afhankelijkheid te bereiken. Dit gaat niet om ‘ik’, maar om ‘wij’ en om samenwerken en krachten bundelen. De zevende gewoonte is bedoeld om deze eigenschappen te helpen behouden. 

Webinar: Leiderschap als vak!

12 december 2024 | 09:30-10:30 uur

Loop je vast in je rol als leider? In deze gratis webinar leer je om met een andere bril naar jouw rol én het systeem van jouw organisatie te kijken. Een andere aanpak die leidt tot minder gedoe en meer resultaat.

Meld je aan voor de webinar

1. Wees proactief

De eerste eigenschap gaat over verantwoordelijkheid nemen voor de keuzes die je maakt en de gevolgen daarvan. Want volgens Covey is wat er in je leven gebeurt geen toeval, maar een optelsom van alle keuzes die je maakt. En in het maken van keuzes ligt volgens hem de sleutel voor verandering. 

De eerste stap naar een proactieve houding is beseffen waar je je energie in steekt. Hier maakt Covey onderscheid tussen twee cirkels:

• Circle of influence: alle dingen waar je invloed op hebt, bijvoorbeeld de keuzes die je maakt, hoe je je gedraagt en hoe je omgaat met anderen. 

• Circle of concern: alle dingen waar je geen invloed op hebt, zoals gedrag van anderen, het weer, de economie, enzovoorts. 

Proactieve leiders stoppen hun tijd en energie in dingen die binnen hun circle of influence liggen en verspillen dit niet aan dingen waar ze geen invloed op kunnen uitoefenen. 

2. Begin met het einde voor ogen

Effectieve leiders hebben voorstellingsvermogen: ze kunnen visualiseren wat er nu nog niet is, maar wat ze willen bereiken. De regel ‘begin met het einde voor ogen’ gaat erom dat je elke taak begint met een doel voor ogen. 

Dit helpt bij het nemen van besluiten, het stellen van prioriteiten en het bereiken van je doelen. Covey biedt een praktische benadering om dit toe te passen: het opstellen van een persoonlijke missieverklaring waarin je beschrijft wie je bent en wat je nastreeft.

Lees ook: 5 veelgestelde vragen over persoonlijk leiderschap

3. Belangrijke zaken eerst

Als je de baas bent over je eigen gedrag en je doelen kunt visualiseren, dan rolt daar de derde eigenschap uit: belangrijke zaken eerst. Het bepalen en bewaken van prioriteiten is namelijk nodig om je gestelde doelen daadwerkelijk te bereiken. De dingen die jij persoonlijk het meest waardevol vindt, zouden volgens Covey bovenaan je prioriteitenlijst moeten staan. 

Deze eigenschap gaat dus over prioriteiten stellen, maar ook over tijdmanagement. Beheer je tijd effectief en zeg nee tegen dingen die in de weg staan van het bereiken van je doelen. 

4. Denk win-win

Volgens Covey is deze eigenschap de basis van samenwerken. Het staat haaks op het idee dat er (met name) in de zakelijke wereld alleen maar winnaars en verliezers zijn. Win-win denken draait om zoeken naar oplossingen die voor iedereen voordelig zijn, en om streven naar samenwerking in plaats van competitie. 

Dit vraagt volgens Covey om drie eigenschappen:

• Integriteit: vasthouden aan je eigen gevoel, waarden en overtuigingen en doen wat je zegt en belooft. 

• Volwassenheid: je eigen ideeën durven uiten en tegelijkertijd rekening houden met die van anderen. 

• Mentaliteit van overvloed: het idee hebben dat er genoeg is voor iedereen.

5. Eerst begrijpen, dan pas begrepen worden

Veel mensen zijn goed in praten, maar slecht in luisteren. En als ze al luisteren, dan luisteren ze om te reageren en om een punt te maken, en niet om de ander te begrijpen. Volgens Covey moet je eerst naar anderen luisteren om ze te begrijpen, en daarna pas reageren in een poging om zelf begrepen te worden. 

Eerst begrijpen, dan pas begrepen willen worden is essentieel om vertrouwen op te bouwen. In het boek ‘The Speed of Trust’ (geschreven door de oudste zoon van Covey) vind je een lijst van 13 praktische handvatten om vertrouwen op te bouwen, zoals: eerst luisteren, dan pas praten; vertel de waarheid; maak verwachtingen duidelijk en toon respect voor iedereen. 

6. Synergie

Synergie gaat over de eigenschap om creatief samen te werken. Dit draait om teamwork, openstaan voor nieuwe dingen en samen zoeken naar innovatieve oplossingen. Juist in de verschillen tussen mensen schuilt kracht. Volgens Covey kun je dan ook veel meer bereiken door samen te werken. 

7. Inspanning en ontspanning

Covey noemt dit ‘sharpen the saw’, maar eigenlijk gaat dit over de juiste balans tussen inspanning en ontspanning. Dit gaat om goed voor je lichaam en je hoofd zorgen:

• Beweeg elke dag

• Eet gezond en gevarieerd

• Slaap voldoende en ontspan

• Geef je hoofd rust: doe af en toe helemaal niets

• Blijf leren, ontwikkelen en reflecteren

• Investeer in betekenisvolle relaties met anderen

8. Vind je innerlijke stem

In 2004 voegde Covey nog een eigenschap toe aan de 7 eigenschappen van effectief leiderschap: vind je innerlijke stem en inspireer anderen om dat ook te doen. Hij schreef er een boek over met de titel ‘The 8th Habit’. 

Veel organisaties slagen er niet in om een omgeving te creëren waarin medewerkers hun volle potentieel kunnen en willen inzetten. Effectief leiderschap is noodzakelijk, maar niet meer voldoende om als organisatie te overleven en te groeien. 

Leiders moeten grootsheid tonen. Daarmee bedoelt Covey het vermogen om volgens je innerlijke stem te handelen en om anderen te inspireren hetzelfde te doen. Zo stimuleren leiders creativiteit en innovatie, wat een voedingsbodem vormt voor de groei en het succes van een organisatie. 

Wil je meer lezen over leiderschap? Ontdek dan onze top 3 boeken over leiderschap, getipt door onze collega’s!